Phương thức xét tuyển bằng chứng chỉ quốc tế giúp các trường đại học và thí sinh có thêm sự lựa chọn tuyển sinh những lại dấy lên lo ngại về sự công bằng giữa các thí sinh.
Các chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế như IELTS, TOEFL bắt đầu được sử dụng làm một trong những tiêu chí kết hợp để tuyển thẳng đại học từ 2017. Số lượng các trường sử dụng phương thức này ngày một tăng, trong bối cảnh xét tuyển đầu vào đại học ngày càng ít phụ thuộc vào kết quả thi tốt nghiệp THPT.
Năm 2021, học sinh sở hữu IELTS từ 5.0 có cơ hội giành lợi thế trong xét tuyển thẳng tại hơn 30 đại học. Tùy từng trường, chứng chỉ ngoại ngữ thường được xét kết hợp với: điểm thi tốt nghiệp THPT; điểm học bạ hoặc ưu tiên điểm xét tuyển (thí sinh có IELTS được áp dụng điểm trúng tuyển thấp hơn).
Năm 2022, chỉ tiêu xét tuyển thẳng và xét tuyển kết hợp của các trường đại học đã áp đảo hơn bao giờ hết. Trường Đại học Kinh tế Quốc dân lấy tới 80-85% tổng chi tiêu cho việc xét tuyển kết hợp 2022, trong đó 25-35% là dành cho việc xét tuyển kết hợp của các thí sinh có chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế; chỉ tiêu dự kiến xét tuyển kết hợp với chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế của trường Đại học Ngoại thương cũng chiếm tới 35% tổng chi tiêu năm 2022.
Chính sách này đã tạo ra cuộc chạy đua học và thi lấy bằng IELTS, đặc biệt phổ biến ở các thành phố lớn, để rộng cửa vào đại học. Nhiều giáo viên và chuyên gia lo ngại, việc này gây bất công cho thí sinh ở nông thôn hoặc địa phương khó khăn, không đủ điều kiện tiếp cận ngoại ngữ.
Hình thức xét tuyển qua chứng chỉ IELTS
Tuy nhiên, những người đại diện của các trường đại học cho rằng đây là một trong những phương thức xét tuyển nhằm tuyển chọn những thí sinh chất lượng cao. Họ cho rằng những thí sinh sở hữu điểm chứng chỉ quốc tế cao thường đạt kết quả cao môn Tiếng anh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT; chứng chỉ ngoại ngữ như là một minh chứng sớm cho kết quả và trình độ học vấn của học sinh, giúp các em có thêm cơ hội trong việc xét tuyển đại học. Một số chuyên gia cũng cho rằng xét tuyển kết hợp bằng chứng chỉ ngoại ngữ và xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT quốc gia là hai phương thức độc lập, ngang hàng vì nhà trường sẽ xét lần lượt theo thứ tự các phương thức được đề ra.
Một số người khác lại đồng cảm với những thí sinh không có điều kiện tiếp cận kiến thức, họ cho rằng chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế, trong đó có IELTS, chỉ nên là tiêu chuẩn đầu vào cho các chương trình giảng dạy bằng tiếng Anh hoặc chương trình quốc tế; nếu áp đặt ngoại ngữ, cụ thể là chứng chỉ IELTS làm tiêu chuẩn đầu vào, các trường có thể lấy đi cơ hội học tập của những thí sinh có năng lực, ý chí, nhưng chưa giỏi tiếng Anh vì điều kiện học tập ở phổ thông khó khăn.
Vấn đề về sự công bằng trong xét tuyển bằng IELTS luôn nổi cộm lên mỗi khi vào mùa tuyển sinh; mặc cho trình độ của thí sinh có đến đâu, rất nhiều phụ huynh và học sinh đang chạy theo xu thế, muốn có cho bằng được một tấm chứng chỉ với mong muốn đỗ đại học dễ dàng hơn; điều này biến chứng chỉ ngoại ngữ trở thành một “món hời” khổng lồ đối với các nhà tư bản, thật không ngoa khi nói rằng việc thi và đạt được chứng chỉ ngoại ngữ, đặc biệt là IELTS đang được “thương mại hoá” bởi chính những người tham gia thi mà không hiểu rõ mục đích của việc mình đang làm.
